تشویق به صادرات مواد خام به جای محصولات نهایی

خام فروشی از جمله مشکلاتی است که سالهاست رونق اقتصادی کشورمان را تحت تاثیر قرار داده به شکلی که طی هشت ماهه ابتدای سال جاری صادرات مواد اولیه خام افزایش داشته است.

به گزارش روابط عمومی انجمن نوردکاران فولادی ایران؛ گزارش صادرات هشت ماهه محصولات زنجیره فولاد گواه این واقعیت تلخ است که برغم تاکیدات مقامات عالی نظام براهمیت ایجاد اشتغال ، افزایش تولید داخلی ، افزایش رونق اقتصادی و افزایش صادرات کالاهای دارای ارزش افزوده بیشتر ، کما کان حاصل دستورالعمل ها و مصوبات ، صادرات مواد خام متعلق به نسل های آینده و خام فروشی می باشد.

گزارش صادرات زنجیره فولاد هشت ماهه اول سال 1402

بررسی گزارش:

1-وفق گزارش فوق شاهد کاهش صادرات میلگرد، ورق سرد و پوشش دار و افزایش صادرات ورق گرم ، اسلب ، آهن اسفنجی ، گندله و رکورد شکنی کنسانتره سنگ آهن می باشیم. هر چه کالا خام تر صادرات آن بیشتر.

2-بالاترین حجم صادرات به ترتیب به گندله 6 میلیون و 272 هزار تن ، کنسانتره 4 میلیون 442 هزار تن و بیلت 3 میلیون و 418 هزار تن تعلق دارد.

3- در جدول زیر قیمت های معامله شده در بورس کالا برای محصولات مذکور، از اسفند ماه تا پایان شهریور ماه ( یک ماه حداقل دوره لازم برای صادرات ) با قیمت صادراتی بر اساس گزارش گمرک مقایسه شده که گویای گران فروشی به بازار داخلی می باشد.

در خصوص گزارش فوق چند نکته قابل تذکر است.

-ارزش صادراتی گمرک برای محصولات نوردی کارخانجات بخش خصوصی ، قیمت اعلامی انجمن نوردکاران ایران می باشد و برای شرکت های خصولتی ، خود اظهاری شرکت های خصولتی.

-شرکت های خصولتی ارز خود را در سامانه نیما عرضه میدارند که از ابتدای سال با 25000 تومان هر دلار و هم اکنون 38000 تومان عرضه می‌کند و شرکت های خصوصی تلاش می نمایند که ارز حاصل از صادرات را با واردات کالاهای مجاز تسویه کنند تا نرخ ارز حاصل از صادرات را بهبود بخشند که در آخرین مورد شاهد واردات شمش طلا برای ایفای تعهدات صادراتی بوده ایم.

-شرایط پرداخت ارزش کالاهای صادراتی با روش پرداخت در بورس تفاوت فاحشی دارد. در بورس کالا ، معاملات یا باید حداکثر ظرف 72 ساعت بصورت نقدی پرداخت شود یا در ازاء تسلیم اعتبار اسنادی حداکثر سه ماهه با نرخ بهره 2 تا 2.5 درصد در ماه.  ولی در صادرات ، خریدار حداکثر 20% ارزش کالا را بصورت پیش پرداخت ، واریز می نماید و 80 % ارزش کالا پس از تولید و حمل تا مبادی خروج از کشور ، دریافت می گردد . همچنین هر گونه تاخیر در پرداخت یا حمل کالای خریداری شده از بورس کالا برای خریداران داخلی مستوجب جرایم نقدی است که برای خریداران محمولات صادراتی این نوع برخورد مشاهده نشده است.

نتیجه گیری:

• قیمت محصولات خام تا مرحله شمش فولادی به قیمتی بالاتر به مصرف کننده داخلی تحمیل می شود و به عبارت دیگر ما در صادرات مواد خام شاهد ارزان فروشی هستیم.
• ارزان فروشی مواد خام به خارج از کشور ، تولیدکنندگان کشور های مقصد صادراتی محمولات خام را تشویق به سرمایه گذاری در تاسیس کارخانجات نورد و تولید محصولات نهائی و وضع عوارض بر واردات محصولات نهائی صادراتی ایران نموده است .
• تحمیل قیمت و شرایط پرداخت ظالمانه فروش مواد اولیه صنایع نورد به نوردکار داخلی ، هزینه تولید محصولات نوردی را افزایش داده و علاوه بر انتقال بخشی از این افزایش هزینه ها به مصرف کننده داخلی ، ارایه قیمت قابل رقابت به بازارهای صادراتی محصولات نوردی را از نوردکار سلب نموده است.

راه کارهای پیشنهادی :

با توجه به اصرار برخی از بخش های تصمیم گیر کشور بر ابقای فولاد در بورس کالای ایران ، پیشنهادات زیر با فرض لزوم به عرضه فولاد در بورس کالای ایران ارایه می شود.

1-مبانی عرضه فولاد در بورس کالا می بایست با شرایط فروش صادراتی یکسان سازی شود. برای مثال قیمت پایه می بایست به قیمت EXWORK (تحویل درب کارخانه ) محمولات صادراتی با احتساب نرخ مجاز ارز حاصل از صادرات متناسب شود.

2-ترتیبی اتخاذ شود که مواد خام تنها در صورت تامین نیاز داخل و مازاد بودن ، صادر شود. البته باید دقت شود شرایط خرید برای مصرف کننده داخلی تسهیل گردد و از تحمیل شرایط دشوار بر متقاضیان خرید جلوگیری شود.

• مشوق هایی برای صادرات محصولات نهائی به کارخانجات صادر کننده اعلام و اعمال گردد.
• از صادرات محصولات زنجیره فولاد توسط شرکت های بازرگانی جلوگیری شود.
• بورس کالای ایران از بکارگیری روش ها و ترفندهای بکار گرفته شده توسط برخی از عرضه کنندگان شمش فولادی مانند عرضه در رینگ صادراتی و عرضه شمش فولاد به نام فولاد خاص که هدفی جز دور زدن بخشنامه های وزارت صمت ندارد، جلوگیری نماید.

یادداشت از نیما مجدی/ مسئول روابط عمومی انجمن نوردکاران فولادی ایران